Home6 Is er genoeg uranium?
Is er wel voldoende uranium beschikbaar om kernenergie in de toekomst vol te houden?
De vraag of de wereld wel voldoend uranium heeft om een duurzame energiebron te zijn, stelt een belangrijke kwestie aan de orde.
- Wat is de verwachting qua grondstoffenstroom? Winning van uranium is niet geheel gedekt door normering en komt vooral uit Kazachstan, geen stabiele partner. De voorraad uranium met huidig gebruik wordt geschat op 100 jaar. Intensivering op kernenergie is wereldwijd, dus is het dan wel een 'duurzame energiebron?
Grondstoffen zijn een essentieel onderdeel van de energietransitie. De wijze waarop grondstoffen worden gewonnen is altijd een heikel punt, en mijnbouw is iets dat we eigenlijk altijd het liefst aan andere landen overlaten. Voor een geslaagde energietransitie is een kolossale hoeveelheid grondstoffen nodig. Hoe minder grondstoffen we nodig hebben, hoe beter het is, maar zonder een realistische hoeveelheid grondstoffen stokt de energietransitie. Overigens is beste garantie tegen slechte mijnbouwpraktijk als de mijnbouw op eigen continent of zelf in eigen land zou plaatsvinden, en dit inzicht begint ook in de EU wortel te schieten.
Het is jammer dat de enige vraagsteller die deze belangrijke kwestie aan de orde stelde, meende dat alleen kernenergie ecologische en geopolitieke uitdagingen heeft voor wat betreft de grondstoffen. Een meer juiste variant van deze vraag beantwoorden op deze pagina: 6 Is kernenergie schoon?
Maar eerst het antwoord van EZK, die de vraag opkuist tot ‘Wat is de verwachting qua grondstoffenstroom? Is het wel een 'duurzame' energiebron?’ En beantwoordt deze netjes als volgt. ‘De prijs van uranium bepaalt de winbaarheid ervan. Vooral bij een hoge prijs is uranium winbaar in Australie en Canada. Daar zijn ook de grootste voorraden wereldwijd te vinden. Vanwege de hoge uraniumprijs worden daar op dit moment ook nieuwe mijnen geopend, die naar verwachting in 2024 in bedrijf zijn.’
Dat is correcte en belangrijke informatie. Toch lijkt het erop dat het directoraat Kernenergie ook binnen EZK nog wat missiewerk te verrichten heeft, want elders publiceert EZK over deze kwestie tendentieuze informatie.1 Tijd voor een uiteenzetting!
Kernenergie is een onuitputtelijke bron, mits we het juiste reactorpark bouwen
Op het eerste gezicht lijkt deze uitspraak vreemd. Kernenergie verbruikt toch brandstof, en die is op aarde toch per definitie eindig? Dat is natuurlijk zo, maar met verstandig beleid kunnen we, als we dat zouden willen, de hele wereldbevolking, tot het moment dat over miljarden jaren de aarde wordt opgeslokt door de uitdijende zon, van ruimschoots voldoende schone energie voorzien, al zouden we al die energie volledig uit kernenergie willen halen.
Hoe is dit mogelijk? Een getal dat vaak wordt genoemd stelt dat er op basis van nu bekende, winbare voorraden, nog voor ongeveer honderd jaar uranium is. Echter, dat getal is gebaseerd op de huidige marktprijs van uranium, en gaat uit van de huidige reactoren. Beide kunnen veranderen, waardoor de prognoses ingrijpend veranderen. Als de huidige prijs van uranium ongeveer verdriedubbelt, wordt het ineens economisch interessant om uranium uit zeewater te winnen. Dan kunnen we, ook met de huidige reactoren, al duizenden jaren verder met de nu bekende voorraad.
In zijn boek ‘Sustainable Energy Without the Hot Air’ liet de Britse professor David MacKay al in 2009 zien wat een enorme sprong de ‘sustainability’ van kernenergie maakt (het Engelse woord betekent ‘volhoudbaarheid’ wat relevanter is dan ons nogal vage ‘duurzaamheid’) als we van zogenaamde ‘fast reactors’ gebruik gaan maken. In MacKay’s boek is de combinatie van uranium in zeewater + snelle reactoren de eerste technologie waarmee voldoende schone energie voor de mensheid kan worden opgewekt.2 Maar de mogelijkheden zijn groter dan die door MacKay worden genoemd. Voor een mooier en vollediger overzicht verwijzen wij naar de website ‘What is nuclear’, van Nick Touran.3
Een optie die nu al snel dichterbij komt is het beter benutten van de nucleaire brandstof. Want in eenmaal gebruikte splijtstof, het materiaal dat we nu gewoontegetrouw als ‘kernafval’ aanduiden, is nog enorm veel energie aanwezig. Deze energie benutten betekent een forse reductie van de materiaalvraag: energie winnen uit radioactief afval kan op termijn het ‘langlevende’ afval elimineren en kernenergie naar volledig gebruik van de energie uit het gedolven metaal brengen, op termijn mogelijk het honderdvoudige van wat er nu uit wordt gehaald. Het Nederlandse bedrijf Thorizon is bezig een reactor te ontwikkelen die dit kan, en heeft hiervoor onlangs €10 miljoen gekregen van de Franse staat. Als stichting schreven we hierover een memo voor de Tweede Kamer.4
1 https://www.overkernenergie.nl/waarom-kernenergie/voor--en-nadelen-kernenergie
2 https://www.withouthotair.com/c24/page_164.shtml
3 https://whatisnuclear.com/nuclear-sustainability.html
4 https://xwiki.e-lise.nl/wiki/cp4all/view/Nieuwsbrieven/20240405-Memo-TK-inzake-Thorizon/