Uit onderzoek van Tjerk Kuipers, specialist nucleaire veiligheid bij het Ministerie van Defensie, blijkt dat de Nederlandse regelgeving goed lijkt te voldoen aan basale eisen van flexibiliteit en doelmatigheid.³³ Wel moet aandacht worden besteed aan enkele risicofactoren voor het toelatingsproces zelf, met name het tekort aan capaciteit en praktijkervaring bij zowel de betrokken overheidsdepartementen als de toezichthouder. Deze tekorten kunnen leiden tot vertragingen en/of voor substantiële kostenverhogingen, zonder dat de veiligheid van de systemen daarmee is gediend. Nodeloos trage processen zijn daarbij niet bevorderlijk voor het maatschappelijk draagvlak.

Hieronder doen we enkele aanbevelingen die sterk kunnen bijdragen aan een doelmatig en vlot verlopend toelatingsproces, dat voldoet aan de internationale veiligheidsvereisten die gesteld worden aan installaties voor nucleaire vermogensopwekking.

Rust in de vergunningverlening. Als een reactorsysteem in het land van herkomst alle stadia van toelating met succes doorlopen heeft, biedt dat andere landen een veilige basis voor de toelating van het betreffende systeem. Waarbij het in de praktijk goed werkt als de toezichthouder van het ontvangende land ‘meeloopt’ met de toelatingsprocedure, of zich laat voorlichten door de toezichthouder van het land van herkomst.

Licensing op basis van Module Design Certification. Module Design Certification (MDC) zou een enorme facilitator zijn voor de internationale acceptatie van Small Modular Reactors (SMR's). Het is een kosteneffectieve benadering waarbij het proces van de reactorcertificering wordt gescheiden van die van de locatiegoedkeuring. Laat de ANVS internationaal deskundigheid aanbieden aan de IAEA om dit te faciliteren en laat haar deelnemen aan reactorvalidatieprocessen. Op deze wijze kan de kennis meegenomen worden naar Nederland om daar de licensing in wetgeving te laten opnemen met het doel het implementeren en de acceptatie van buitenlandse of internationaal overeengekomen (IAEA) codes en normen van reactorontwerpen.

Geef praktisch verder vorm aan een ‘risk informed’ en ‘graded approach’. Een graduele aanpak (‘grading’) houdt in het naar evenredigheid van toepassing zijn van bepaalde randvoorwaarden, afhankelijk van het potentieel risico voor de omgeving. In het toelatingsproces van grote onderzoeksreactoren (enkele tientallen megawatts thermisch) kan uit de graduele aanpak naar voren komen dat de randvoorwaarden gesteld aan de vermogensreactoren overeenkomstig van toepassing zijn. Het is daarnaast ook mogelijk dat voor bepaalde reactoren een aantal randvoorwaarden niet van toepassing is. Een aanbeveling zou zijn om een annex toe te voegen aan de handreiking VOBK (veilige Ontwerp en veilig Bedrijven van Kernreactoren) hoe de graduale aanpak moet worden toegepast op Small Modular Reactors (SMRs), andere laag-vermogenreactoren, nuclear barges, etc. of een meer algemene annex betreffende dit onderwerp.

33 Tjerk P. Kuipers, Developing nuclear security related legislative guarantees in licensing mobile Small Modular Reactors (Master thesis, T.U. Braunschweig, Augustus 2020) - https://doi.org/10.25933/opus4-2662