Goed dat hoogleraar wetenschapscommunicatie aan de TU Eindhoven @margriettweet in NRC aandacht besteedt aan kernenergie, kernafval en kernwapens in relatie tot de oorlogssituatie in Oekraïne! Het klopt dat we daar serieus mee om moeten gaan. 

Tweets (draadje) hier te vinden: https://mobile.twitter.com/RePlanetNL/status/1509889019014180865
Artikel hier te vinden: https://www.nrc.nl/nieuws/2022/03/25/kernenergie-is-niet-veilig-in-instabiele-wereld-a4105111

In deze complexe discussie is het essentieel om zoveel mogelijk uit te gaan van de wetenschappelijke consensus, om zo nauwkeurig en objectief mogelijk te kunnen argumenteren. Wat dat betreft valt een aantal dingen op in de column van mevrouw van de Heijden.

Bijvoorbeeld de aanhalingstekens die staan om het woord ‘schoon’. Van der Heijden erkent dat kernenergie emissieloos is, maar die aanhalingstekens suggereren dat kernenergie toch niet schoon zou zijn.

Echter is kernenergie niet alleen schoon gemeten in CO2. Kernenergie blijkt ook schoon te zijn als we dat meten in termen vervuiling naar water, bodem of lucht, en - dus - de impact op ecosystemen. De recent verschenen studie van de Economische Commissie voor Europa van de Verenigde Naties (UNECE) maakt duidelijk dat kernenergie op alle milieuaspecten schoner of even schoon is alle andere energiebronnen, inclusief wind en zon.

Alleen in termen van radiologische vervuiling moet kernenergie de meeste andere technologieën voor laten gaan, maar niet alle. Steenkoolgebruik en geothermie brengen veel meer radioactiviteit in het milieu dan kernenergie. Ook wind en zon zijn niet geheel ‘schoon’, vooral vanwege radioactiviteit die vrijkomt tijdens de mijnbouw en verwerking van de materialen nodig om zonnepanelen en windturbines te bouwen.

Let wel, ondanks het radiologische minpunt blijft kernenergie goed scoren op het gebied van emissie van kankerverwekkende stoffen. Van alle energiebronnen is kernenergie zelfs het *minst* kankerverwekkend, alles bij elkaar genomen!

De lage ecologische voetafdruk van kernenergie is het logische gevolg van het zeer lage ruimte- en grondstoffengebruik van kernenergie, en van het feit dat het afval zorgvuldig uit het milieu gehouden wordt.

https://xwiki.e-li.se/wiki/cp4all/view/Ankerpunten/UNECE-Life-Cycle-Analysis-of-Nuclear-Energy/

Ok, dat kernafval. Daar moeten we zéker meer over praten. Ook daar: graag onder verwijzing naar gedegen onderzoek. Raadpleeg vooral deskundigen. Kernafval is niet wat het vaak lijkt in de populaire berichtgeving! Fouten over de risico’s van kernafval werden er volop gemaakt in de media, de afgelopen weken. In samenwerking publiceerden @RePlanetNL en @LiseFoundation hier al eerder over.

https://xwiki.e-li.se/wiki/cp4all/view/Nieuwsbrieven/20220318-Nieuwsbrief-2-Waarheidsvinding-over-kernenergie-in-tijden-van-oorlog/

Van der Heijden voegt daar nog de bewering aan toe dat kernafval kan worden gebruikt om kernwapens mee te maken. 

Waarschijnlijk Van der Heijden doelt op het plutonium dat gevormd wordt in brandstofstaven van een kernreactor, en vervolgens aanwezig blijft nadat de staven zijn uitgewerkt. Zuiver plutonium 239 kan inderdaad - net als uranium 235 - gebruikt worden om kernbommen te maken, maar het plutonium in de gebruikte brandstofstaven van een kerncentrale bevat allerlei radioactieve vormen van plutonium die achteraf niet meer kunnen worden gescheiden.
Bron voor deze bewering: https://www.google.com/url?q=https://world-nuclear.org/information-library/nuclear-fuel-cycle/fuel-recycling/plutonium.aspx%23:~:text%3DFor%2520weapons%2520use%252C%2520Pu%252D240,so%2520therefore%2520is%2520their%2520design&sa=D&source=docs&ust=1648735184212053&usg=AOvVaw3x1eRYXOt3cLSkZmJnwjas

Het radioactieve plutoniummengsel in dat ‘kernafval’ is daarmee absoluut onbruikbaar voor wapenbouw. Het is overigens nog wél prima bruikbaar als brandstof in een kernreactor, en dat is ook de beste bestemming ervoor. Het ‘laatste restje kernafval’ waar Van der Heijden het over heeft bevat dan ook geen plutonium of anders splijtstoffen meer, maar alleen onbruikbare splijtingsproducten. Die zijn weliswaar erg radioactief, maar daardoor ook kortlevend, en binnen 300 jaar zo ver uitgestraald dat het geen kernafval meer is.

Ok, kernafval is dus onbruikbaar voor kernwapens, maar hoe zit het met dirtybombs?

https://www.nrc.gov/reading-rm/doc-collections/fact-sheets/fs-dirty-bombs.html

In tegenstelling tot chemische en biologische wapens worden 'dirty bombs' door geen enkel leger gebruikt. Ze blijken vanwege hun radioactiviteit namelijk moeilijk te bouwen, transporteren en in te zetten. Chemische wapens zijn veel goedkoper, handiger en effectiever.

Het Pentagon rapporteerde al in de jaren ‘50 dat ‘dirty bombs’ geen enkel militair nut hebben, laat staan dat ze een bedreiging vormen voor de mensheid. ‘Dirty bombs’ bestaan alleen in Hollywood films.

Dat brengt ons dan tenslotte bij het grote verhaal, dat óók relevant is voor wat we elkaar vertellen over kernafval Dat grote verhaal is wat de wetenschap van de kernongelukken van Tsjernobyl en Fukushima ons leert. De les is dat niet de straling maar ANGST het grote gevaar vormde. We doen hier een stevige bewering, maar met wetenschappelijke ankerpunt. Namelijk de rapporten van de Verenigde Naties die door een breed team van onafhankelijke wetenschappers in de loop van decennia van onderzoek zijn samengesteld.

https://xwiki.e-li.se/wiki/cp4all/view/Ankerpunten/UNSCEAR-no-negative-health-effects-found-of-radiation-after-Fukushima/

Zelfs als zou Poetin zo gek zou zijn om een kerncentrale dusdanig te saboteren of bombarderen dat er radioactieve vervuiling van de omgeving ontstaat, dan is dat niet het einde van de wereld. Volgens de gezaghebbende nucleaire toezichthouder van de Verenigde Staten, de Nuclear Regulatory Commission (de NRC!), hebben zelfs de grootst denkbare kernongelukken in moderne centrales maar ‘heel, heel weinig’ gezondheidsgevolgen, zélfs als er - bijvoorbeeld door oorlog of sabotage - niet ingegrepen wordt door hulpdiensten om het ongeluk te voorkomen of bestrijden.

https://www.nrc.gov/about-nrc/regulatory/research/soar.html

https://mobile.twitter.com/DecoupleMedia/status/1504493842527145993

Op 4 maart rapporteerde het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Nature al dat er onder deskundigen weinig zorgen zijn over de nucleaire faciliteiten in Oekraïne en dat mensen veel angstiger zijn over de situatie dan nodig.

https://www.nature.com/articles/d41586-022-00660-z

Wij begrijpen dat niet iedereen tijd of zin heeft om alle details omtrent kernenergie te doorgronden, maar wie dat wel doet en daarbij wetenschappelijke bronnen gebruikt komt al snel tot de conclusie dat het populaire beeld van kernenergie ernstig vervormd is.  Voor een aanzienlijk deel komt dit doordat de journalistieke functie van waarheidsvinding hapert rond dit thema. Ook de column van Van der Heijden bevordert het angst frame. Intussen worden onze mogelijkheden voor stevig klimaatbeleid belemmerd doordat we kernenergie aanzien voor lastpost in plaats van zegen. Is het niet tijd om daar eens wat wetenschappelijke consensus op los te laten? Dat zou zomaar uit kunnen draaien op een grote opluchting.

https://mobile.twitter.com/wang_seaver/status/1507564537725087745